Kefir nedir, nasıl yapılır, sağlıklı mıdır, hangi hastalıklara ve neye iyi gelir? Bu yazımızda kefirin faydaları ve neden iyi bir probiyotik ve kalsiyum kaynağı olabileceğini araştırdık.
Kefir Nedir ve Kefirin Faydaları Nelerdir?
Kefir, aslen Asya ve Avrupa'yı ayıran dağlık bölgede ortay çıkan kültürlü, fermente bir süt içeceğidir. Kefir adı, bir kişinin içtikten sonra hissettiği “iyi duygu” ifadesine denk gelen Türkçe bir kelimeden kaynağını alır. Yoğurtla benzerdir ancak kıvamı daha incedir, ayran benzeri içilebilir bir biçimdedir.
Yoğurt sütteki bakterilerin fermantasyonu iken, kefir bakteri ve maya fermantasyonlarının bir kombinasyonudur. Kefir, mayanın ürettiği karbondioksit sebebiyle ekşi ve hafif asitli bir tada sahiptir. Fermantasyon süresinin uzunluğu tadının üzerinde oldukça etkilidir.
Kefir iyi bir kalsiyum kaynağıdır ve yararlı probiyotik bakteriler açısından zengindir. Probiyotikler veya "iyi bakteriler", düzenli bağırsak hareketlerini sürdürmeye, bazı sindirim sorunlarını iyileştirmeye ve bağışıklık mekanizmasını geliştirmeye yardımcı olabilecek canlı organizmalardır.
Bugün inek sütünden yapılan kefire ek olarak, artık keçi, koyun, badem, hindistancevizi veya soya sütlerinden yapılan kefir de bulabilirsiniz.
Kefirin faydaları nelerdir?
Kefirin faydaları içindeki probiyotikler sayesinden doğrudan sindirim sistemi üzerinde kendini gösterirken dolaylı olarak da bir çok sağlık yararını beraberinde geitir. İşte şifa kaynağı kefirin yararları:
- Kefir kalsiyum yönünden zengindir ve güçlü kemiklerin oluşumuna destek verir.
- Kefir bir yumurtadan daha fazla protein içerir. Bu sayede kemikler, kas dokusu ve yeni cilt hücreleri oluşturmak için duyulan pretein ihtiyacını karşılar.
- Kefir potasyum zenginidir, potasyumun kan basıncınızı düşürmek ve muhtemelen kas kramplarını hafifletmek gibi birçok sağlık yararına sahiptir.
- Laktoz hassasiyeti bulunanların rahatlıkla içebileceği bir üründür.
- Şişkinlik ve sindirim sıkıntısına iyi gelir.
- Kolesterolün dengelenmesine yardım eder.
- Şeker hastalığı açısından da faydalıdır.
- Mide sağlığını destekler.
- Enfeksiyon hastalıklarıyla savaşır.
- Bağışıklığı geliştirir.
- Kilo alımını sınırlar ve zayıflamaya yardımcı olur.
Kefirin hazımsızlığa faydaları nelerdir?
Kefirdeki probiyotikler bağırsaktaki dengeyi düzeltmeye yardımcı olabilir, böylece sindirimi iyileştirir ve bu durum hazımsızlığa iyi gelir. Fermantasyon süreci ayrıca sütteki laktozu parçalamaya yardımcı olur. Bu nedenle kefirin laktoz intoleransından mustarip olanlar tarafından tolere edilebileceğini gösteren bazı kanıtlar da vardır. Süt tek başına hazımsızlık yaratabilirken kefir gibi mayalanma işleminden sonra hazımsızlığın düşmanı haline gelebilir.
Kefir İçmek Zayıflatır mı?
Son yıllarda obezite, bağırsak bakterilerindeki dengesizlikle ilişkilendirilmiştir. Bununla birlikte, hangi bakteri türünün bir etkisi olduğu net değildir. Bazı kanıtlar, kefirde bulunanlar gibi laktobasillus türlerinin veya LAB grubunun eksikliğinden kaynaklı kilo artışı olabileceğini düşündürmektedir. Kefirin sindirimi güçlendirmesi ve düşük kalori içeriği kilo verme ve sağlıklı zayıflama konusunda önemli rol oynamaktadır.
Kefirin Kemiklere Faydaları Nelerdir?
İnek sütünden yapılan geleneksel kefir, her ikisi de kemik sağlığı için önemli olan besinler olan iyi bir kalsiyum ve K vitamini deposudur. Yaş ilerledikçe kemikler güçsüzleşir, bu da özellikle kadınlarda osteoporoz ve kemik güçsüzlüğü riskini artırabilir. Kefir, diğer süt ürünleri ile birlikte yararlı bir kalsiyum kaynağıdır.
Evde Kefir Nasıl Yapılır?
Kefir yapmak için kullanılacak maya kefire özel bir mayadır ve bunlara genellikle kefir tanesi denir. Geleneksel süt kefirinde kefir taneleri ve tam inek sütü kullanılır. Kefir taneleri genellikle tahıl zannedilir ancak aslında tahıl değil tahıllara benzeyen ve çeşitli bakteri ve maya içeren küçük topaklardır.
Evde kefir yapılırken kefir mayası da denilen taneler bir camdan yapılmış kaba konur. Daha sonra üzerine 22 ile 25 derece arasındaki bir sıcaklığa sahip süt eklenir, üzeri örtülür ve en az 24 saat odanın sıcaklığında bekletilir. Bu, bakterilerin ve mayanın laktozu (sütteki doğal şekeri) laktik aside fermente etmesini sağlayarak bakterilerin çoğalmasını ve büyümesini sağlar.
24 saat sonra, maya topakları kefirden süzülerek alınır ve tekrar kefir mayalamada kullanılmak üzere buzdolabında saklanabilir. Ekşi ve lezzetli ev yapımı kefiriniz artık içmeye hazır.
Not: Kefir mayası taze sütte 22-25 derecede tutulduğu sürece çoğalır. Ürün buzdolabına konduğunda, soğuk ortam mayanın çoğalmasını engeller.
Evde kefirin yapımında dikkat edilmesi gereken püf noktalar:
- Metale maruz kalmak kefir mayasını zayıflatabilir, bu nedenle metal mutfak eşyalarından kaçının. Kefiri cam bir kavanozda mayalayın ve tahta kaşık kullanın. Kavanozu doğrudan güneş ışığından uzak tutun.
- 32 derecenin üzerindeki sıcaklıklar sütün bozulmasına neden olabilir. Bu yüzden tavsiye edilen sıcak olan 22-25 derecede sütü kefir mayası ile mayalayın.
- Kefir dolapta ayrılmaya başlarsa onu çalkalamanız eski haline getirecektir.
- Meyve aromalı kefir yapmak için meyveyi doğrayın ve süzülmüş kefire ekleyin. 24 saat daha bekletin. İstenirse yeniden süzün.
Evde kefir yapmak sağlıklı mıdır?
Kefir bakterilerce mayalanan bir ürün olduğundan sağlıklı mayalama için katı kurallara uyulmalıdır yanlış yapılırsa sizi hasta etme potansiyeline sahiptir. Bu nedenle, evde kefir yapıyorsanız, tarif adımlarını doğru bir şekilde takip edin.
Yanlış sıcaklıklar, hatalı mayalanma süreleri veya kirli ekipmanlar kefirin bozulmasına neden olarak ev yapımı kefiri tehlikeli hale getirebilir. Bu kurallara uyulduğu taktirde evde kefir yapmak tamamen güvenlidir.
Su Kefiri Nedir, Nasıl Yapılır ve Faydaları Nelerdir?
Su kefiri, süt kefirine benzer şekilde yapılır. Kefir mayası şekerli suya katılır ve aynı mayalama işlemi (sütte olduğu gibi) gerçekleşir. Mayalama, sudaki şeker içeriğini azaltır ve yararlı bakterilerin üremesini sağlar. Mayanın farklı olduğuna dikkat etmek önemlidir çünkü su kefiri, suya dayanan belirli bakteri türlerinden oluşan maya ile yapılır. Su kefiri sütten yapılan gibi kalsiyum ve protein kaynağı sağlamasa da yararlı probiyotik bakterilerin alımı açısından oldukça faydalıdır.
Kefir Başka Nasıl Kullanılabilir?
Kefir, süt ve yoğurdun kullanıldığı gibi birçok şekilde değerlendirilebilir. Temel olarak bir içecek olarak içilebilir veya tahıl veya yulaf üzerine dökülebilir. Kefir, makarnalarda, çorbalarda veya salata soslarında da kullanılabilir, ancak yüksek ısı probiyotik bakterileri önemli ölçüde azaltabilir.
Kefirin Zararları ve Yan Etkileri Nelerdir?
Kefir dengeli ve kararında tüketildiğinde zararlı olmayan ancak aşırıya kaçıldığında ve bilinçsiz kullanıldığında zararlı yan etkilere neden olabil özellikler taşır. Probiyotiklere veya mayalanmış gıdalara alışkın olmayanlar için az miktarda başlamak ve yavaşça artırmak mantıklıdır.
Süt alerjisi olan kişiler hayvansal sütünden yapılan kefiri tüketmemelidir, çünkü alerjik reaksiyona neden olabilir. Kefir sütten yapıldığı için biraz şeker içerir. Bazı önceden paketlenmiş, aromalı kefirlerde yüksek miktarda ilave şeker bulunur. Diyabetli insanlar şekerli kefir içmekten kaçınmalıdırlar.
Geleneksel olarak yapıldığında, kefir eser miktarda alkol içerebilir ancak birçok ticari kefir markası alkolsüzdür. Alkol kullanmamaya özen gösteriyorsanız alkolsüz ticari markaları kullanmanız daha faydalı olacaktır.
Bazı insanlar nadiren de olsa kefir ve benzeri gıdaları tükettikten şişkinlik, kabızlık veya ishal gibi sindirim semptomları bildirmişlerdir. Bu yüzden bağışıklık sistemi bozulmuş veya histamin intoleransı olan kimseler kefir tüketmekten kaçınmalıdırlar. Özellikle organ nakli ve kanser tedavisi gibi bağışıklık baskılayıcı tedaviler görenler kefir benzeri fermente ürünler tüketmemelidirler.
Kefirin Faydaları Hakkında Sık Sorulan Sorular
Kefir her ne kadar faydalı bir içecek olsa da aşırıya kaçıldığında yan etkilere neden olabileceğinden bir günde en fazla iki su bardağı kadar kefir tüketilmelidir.
Kefir sağlıklı insanlar için zararsız olsa da bağışıklığı zayıf olanlar yada bağışıklık baskılayıcı tedavi görenlerle, süt ve süt ürünlerine alerjisi olanlar için sakıncalı olabilmektedir. Ayrıca aşırı tüketim sonucunda midede yanma sorunu otaya çıkabilmektedir.
Kefir sütü mayalayıp parçaladığı için ishale neden olan sütün etkilerini azaltır. Bu nedenle kefir içmek çok nadir durumlar dışında ishale neden olmaz.
Kefir kan basıncını dengelemek konusunda oldukça faydalı bir içecektir. İçinde tuz ve benzeri tansiyon yükseltici maddeler bulunmadığı sürece yüksek tansiyonu düşürmeye yardımcı olacaktır.
Kefir en sağlıklı içeceklerden biridir. Bu yüzden kahvaltıda kefir içmenin herhangi bir zararı olmadığı gibi bir çok faydası da vardır. Ancak kefiri kahvaltından önce tüketmek daha da yararlıdır.
Kefir bozulmamış ise, hassas bir bünyeye sahip değilseniz ve aşırı miktarda içmediyseniz mide bulantısına neden olmaz. Ancak hassas bir sindirim sistemiz varsa mide bulantısı ve benzeri etkiler görebilirsiniz.
Kefir sindirim sistemini güçlendiren sağlıklı bakterilerle doludur. Bu nedenle normal şartlarda kabız yapmaz hatta kabız sorununa fayda bile sağlayabilir. Ancak çeşitli sağlık sorunlarına bağlı olarak hassas bir sindirime sahipseniz böyle bir etki görülebilir.
Kefir tansiyon düşürücü etkisiyle kalp damar sağlığının korunmasında etkilidir. Bu nedenle hem doğrudan hem de dolaylı olarak kalbin daha sağlıklı olmasına yardımcı olurken kalp krizi geçirme riskini azaltır.
Hemen hemen hiç bir yan etkisi olmayan kefir çok nadir durumlarda, mide ağrısı, kramp, kabızlık veya ishal gibi yan etkiler gösterebilmektedir.
Doğal olarak bağırsaklarda bulunan yararlı bakteriler zamanla çeşitli ilaçların kullanılması ve sağlıksız beslenme nedeniyle yok olurlar bu da bağırsakların çalışma düzenini bozar. Kefir bağırsaklarda olması gereken bu yararlı bakterileri tamamlayarak bağırsakları çalıştırır.
Yatmadan önce kefir içmenin herhangi bir sakıncası yoktur. Hatta kilo vermek amacıyla kefir tüketilecekse uyumadan önce içmek en iyisidir. Ancak boş bir midenin üzerine kefir içmenin sebep olabileceği mide yanmasın mustarip olabilirsiniz.
Bir çok uzman astım ve benzeri solunum sıkıntılarına faydası olduğu gerekçesiyle kefir içilmesini tavsiye etmektedir.
Kefir bağırsaklardaki bakteri dengesine faydalı olabileceğinden, zararlı bakterilerin neden olduğu bağırsak iltihabına iyi gelebilir. Ancak bu konuda tahmini bilgilerin dışında net bir veri yoktur.
Aç karnına kefir içmek hassas bir mideniz yoksa ve ülser gibi mide yanması sorunlarınız bulunmuyorsa zararlı değildir aksine faydalıdır.
Kefir gün içerisinde her an tüketilebilen yararlı bir içecektir. Ancak günde en fazla iki su bardağı olacak şekilde ve yatmadan önce içilirse daha yararlı olacağı düşünülmektedir.
Bir su bardağı miktarındaki kefirde yaklaşık olarak 100 kalori bulunmaktadır.
Kefirin içinde B12 vitaminin yanı sıra diğer yararlı B grubu vitaminler de bulunmaktadır.
Dilerseniz kefirin kaynağı olan süt hakkındaki Sütün Zararları Canan Karatay, Ahmet Maranki, İbrahim Saraçoğlu başlıklı yazıyı da okuyabilirsiniz.